بهترین کتاب های شمیم بهار؛ نویسنده گوشه گیری که سکوت طولانی اش را شکست - دفتر آنلاین من

به گزارش دفتر آنلاین من، ادبیات مدرن ایران در دهه چهل، شاهد ظهور نسل تازه ای از داستان نویسان بود که به بلوغی بی سابقه رسیده بودند. تا پیش از آن ها، عمده نویسندگان در تلاش برای ترجمه و همچنین پیاده سازی آن چیزهایی بودند که در سنت داستان نویسی غرب رخ داده بود. همچنین فضای سیاسی اجتماعی آن روزهای ایران، به ادبیات روسیه معطوف بود و به همین دلیل، وابستگی زیادی به رئالیسم داشت. تا اینکه در دهه چهل، نسل جدیدی سر در بر آورد که به خوبی با ادبیات جهان آشنا شده بود. و حالا در صدد خلق داستان خودش بود؛ داستانی تماماً ایرانی. از میان نویسندگان این نسل، نام هایی آشنا مانند هوشنگ گلشیری، بهرام صادقی و غلامحسین ساعدی را در فکر داریم. اما در کنار این نویسندگان نام آشنا، استعدادهای شگرف دیگری هم بودند که به دلایلی گوناگون، نامشان را کمتر شنیده ایم. یکی از آن ها شمیم بهار و آثار مهجورش است که اینجا بهترین کتاب های او را معرفی کرده ایم.

شمیم بهار متولد سال 1317 است. او پس از پایان دوره متوسطه اش به انگلستان رفت و در رشته سینما تحصیل کرد. او در حدود سن 25 سالگی به ایران برگشت و توانست ضمن جلب اعتماد ناصر وثوقی، بخش ادبیات و هنر مجله اندیشه و هنر را در دست بگیرد و آن را تبدیل به بستری برای فعالیت جوان هایی هم سن وسال خود بکند که میل به نوگرایی در هنر داشتند. مخاطبان آن مجله و به طور کل، اهالی جهانی فرهنگ و هنر بیشتر او را با نقدهای تند و تیزی که به فیلم های سینمایی روز جهان و ایران می نوشت می شناسند و همچنان هم از او یاد می کنند. اما آثار شمیم بهار به این نقدها محدود نمی شد. او در همان دوران، آغاز به نگارش داستان هایی کوتاه و انتشارشان در مجله کرد. هم زمان با این فعالیت ها، بهرام بیضایی از او دعوت کرد تا به دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بیاید و تدریس کند. بهار که حالا جاگیرتر شده بود، موسسه انتشارات پنجاه ویک را راه اندازی کرد و آثاری از مهم ترین نویسندگان دهه چهل و پنجاه در آن به انتشار رساند.

انتشارات پنجاه ویک در اواسط دهه پنجاه و به دست ساواک تعطیل شد. این تعطیلی با آغاز گوشه گیری شمیم بهار مصادف شد. او پس از دهه پنجاه دیگر چیزی ننوشت و جز دوستان نزدیکش، کسی از او خبری نداشت. تا این که در سال 1398 و پس از یک گوشه گیری چهل ساله، دوباره آغاز به انتشار نوشته هایش کرد. نوشته هایی که عمدتاً در همین سال های اخیر نوشته شده اند. داستان های بهار عمدتاً شخصیت هایی ملموس دارند. شخصیت های او جوانانی تحصیل کرده هستند که احساساتی مدرن دارند. مهاجرت و دوری از وطن در داستان های او نقشی پررنگ دارند و شهرها و خصوصاً تهران، به شکلی دقیق و پراهمیت در داستان ها توصیف می شوند.

• ب

بهترین کتاب های شمیم بهار که باید بخوانید

نکته دیگری که شمیم بهار و آثار او را متمایز می کند، رسم الخط ویژه اوست. او حساسیت ویژه ای در استفاده از علائم نگارشی دارد، به طوری که تنها با نگاه به آهنگ کلمات و فرم نوشتار یک متن، می توان تشخیص داد که احتمالاً بهار آن را نوشته. در ادامه و با سرزدن به بخش هایی از متن داستان های او، متوجه این خصلتش خواهیم شد.

انتشارات بیدگل تا به حال 4 کتاب از نوشته های او چاپ کرده.

1- دهه 40 و مشق های دیگر

این کتاب، دربرگیرنده آثاری ست که شمیم بهار آن ها را در دهه چهل و اوایل دهه پنجاه نوشته. این کتاب از سه دفتر تشکیل شده. دفتر اول، تعدادی از داستان های بهار است. دفتر دوم نقدهای سینمایی او را شامل می شود و دفتر سوم، یک فیلمنامه است که از میان همه فیلمنامه های او به جای مانده.

2- قرن ها بگذشت

قرن ها بگذشت اولین داستانی ست که پس از سکوت طولانی مدت بهار نوشته شده. کتاب قبلی بهار یعنی دهه 40 و مشق های دیگر دربرگیرنده نوشته های قدیمی او بود. اما در قرن ها بگذشت نه تنها با یک داستان تازه روبه روییم، بلکه با داستانی روبه روییم که روایت گر زمان حال است. این داستان بلند، روایتگر زوجی ست که در واپسین ایام قرن شمسی و پس از همه گیری، تهران را ترک می کنند تا به شهری دیگر بروند و در این میان، خاطراتی را با هم مرور می کنند و گفتگوهایی می کنند که ما را به شناخت عمیق تری از آن ها می رساند.

3- 14

14 در سال 1400 نگاشته شد و داستان دو دختر دهه شصتی ست که هر دو از کادر درمان هستند؛ یکی شان ماماست و آن یکی پزشک. این دو دختر تهران را ترک می کنند و به مکانی دورافتاده به نام گلشن مهاجرت می کنند تا آنجا مشغول به کار شوند. این رمان، روایتگر چالش هایی ست که این دو دختر در زندگی شان با آن ها روبرو می شوند.

4- سرمای گل زرد

سرمای گل زرد از آخرین و بهترین کتاب های چاپ شده شمیم بهار است. داستان این کتاب که در سال 1402 چاپ شد، در پی آگهی شدن یک باغ قدیمی در روزنامه شکل می گیرد. 2 جوان به سبب این آگهی به هم می رسند که گذشته ای با هم دارند. آن ها گفتگویی پیرامون گذشته می کنند. هر دوی آن ها با تئاتر درگیرند و به همین سبب، گفتگویشان را به بحثی تئاتری آغشته می کنند و از خلل این بحث، داستانشان را برای مخاطب بازگو می کنند.

منبع: دفتر آنلاین من مگ